Στέφη Καλλή Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος M.Sc.
Επιστημονική Συνεργάτης ΕΙΔ
Tα προβιοτικά είναι ζωντανοί μη παθογόνοι μικροοργανισμοί που δρουν ευεργετικά στον ξενιστή, συμβάλλοντας στην υγεία και την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας. Είναι ανθεκτικά στα οξέα του στομάχου και τα χολικά οξέα και δημιουργούν αποικίες στο γαστρεντερικό σωλήνα. Προβιοτικά στελέχη είναι οι γαλακτοβάκιλλοι όπως Lactobacillus bulgaricus, Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei, Lactobacillus bifidus, Lactobacillus plantarum.Επίσης χρησιμοποιούνται βακτήρια και ζυμομύκητες όπως Bifidus bacteria, E.coli και Saccharomyces boulardi. Το μητρικό γάλα αποτελεί την πρώτη διαιτητική πηγή φιλικών βακτηρίων καθώς παρέχει βακτήρια της οικογένειας Bifidobacter.
Διαφορετικά στελέχη προβιοτικών βρίσκονται στο γιαούρτι με ζωντανές καλλιέργειες, στο ξυνόγαλα, στα προϊόντα κεφίρ και στα προϊόντα που υφίστανται ζύμωση (πχ λάχανο τουρσί , miso) ή έχουν εμπλουτιστεί με προβιοτικά. Επίσης, στην αγορά ανευρίσκονται και με τη μορφή συμπληρώματος. Οι κύριες δράσεις των προβιοτικών είναι η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και η προστασία από πεπτικά νοσήματα όπως σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, δυσκοιλιότητα, διαρροϊκά επεισόδια, ελκώδη κολίτιδα και νόσο crohn. Επίσης, η χρήση προβιοτικών μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα αλλεργιών καθώς και συμπτώματα προερχόμενα από τη δυσανεξία στη λακτόζη. Τέλος, η χρήση τους έχει συσχετιστεί με πρόληψη καρκίνου του παχέως εντέρου και με τη θεραπεία γυναικολογικών λοιμώξεων όπως μυκητιάσεις και κολπίτιδες. Αξίζει να αναφέρουμε πως η μικροβιακή χλωρίδα του γαστρεντερικού σωλήνα πραγματοποιεί σημαντικές μεταβολικές και βιοχημικές αντιδράσεις. Οι κυριότερες είναι η σύνθεση βιταμινών Κ και Β12, η παραγωγή αερίων (CO2,CH4), η παραγωγή οργανικών οξέων (προπιονικό, βουτυρικό)και η δέσμευση αζώτου.
Αναφορικά με την πέψη και την απορρόφηση των τροφών ,τα βακτήρια παίζουν ρόλο στη διάσπαση των συστατικών της τροφής, σε αντιδράσεις ενζύμων (α-γαλακτοζιδάση) και στο μεταβολισμό των χολικών. Προσφάτως το επιστημονικό ενδιαφέρον έχει επικεντρωθεί σε μελέτες που αφορούν στη συσχέτιση προβιοτικών και παχυσαρκίας. Μερικά προβιοτικά έχουν συσχετιστεί με απώλεια βάρους μέσω της διατήρησης της εντερικής χλωρίδας. Μία έρευνα πραγματοποιήθηκε (Takemura N, 2010) με στόχο να εξετάσει τη δράση του βακτηρίου Lactobacillus plantarum strain No. 14 (LP14), στον λιπώδη ιστό ποντικιών. Οι ερευνητές χώρισαν θηλυκά ποντίκια (C57BL/6) σε δύο ομάδες. Στην μία ομάδα έδιναν κανονική διατροφή σε λίπος και στην άλλη έδιναν διατροφή υψηλή σε λίπος. Στη συνέχεια, καθεμιά από τις δύο αυτές ομάδες διαχωρίστηκαν σε δύο υποομάδες. Στην μια υποομάδα χορηγούσαν διάλυμα που περιείχε LP14 (1×10(8) CFU) και στην άλλη υποομάδα έδιναν διάλυμα που περιείχε δεξτρίνη (control group).
Πραγματοποιήθηκε εβδομαδιαία μέτρηση του βάρους των ποντικιών σε διάστημα 11 εβδομάδων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η ομάδα των ποντικιών που τρεφόταν αποκλειστικά με διατροφή υψηλή σε λίπος είχε αυξημένο σωματικό βάρος, αυξημένο βάρος του λιπώδους ιστού, αυξημένο μέγεθος λιποκυττάρων (κατά μέσο όρο), αυξημένα επίπεδα ολικής χοληστερόλης στο αίμα, αυξημένη συγκέντρωση λεπτίνης, καθώς και μειωμένη συγκέντρωση αδιπονεκτίνης στο αίμα. Αντίθετα, τα ποντίκια που τρέφονταν με διατροφή υψηλή σε λίπος και LP14, παρουσίασαν σημαντική μείωση στο μέγεθος των λιποκυττάρων, μειωμένο βάρος του λευκού λιπώδους ιστού, μειωμένο επίπεδα ολικής χοληστερόλης στο αίμα, καθώς και συγκέντρωση λεπτίνης.
Στο συμπέρασμα της μελέτης αναφέρεται η ευεργετική δράση που ενδεχομένως ασκεί η χρήση του στελέχους Lactobacillus plantarum στην πρόληψη της παχυσαρκίας, μειώνοντας το μέγεθος των λιποκυττάρων. Σε άλλη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε βρέφη, διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές στη σύσταση της εντερικής χλωρίδας μεταξύ παχύσαρκων και μη παχύσαρκων βρεφών. Συγκεκριμένα, στην εντερική χλωρίδα των μη υπέρβαρων επικρατούσαν τα βακτήρια της οικογένειας bifidobacter. Βάσει πρόσφατης ανασκόπησης μελετών , φάνηκε πως τα βακτήρια Lactobacillus gasseri SBT 2055, Lactobacillus rhamnosus ATCC 53103, καθώς και ο συνδυασμός L. rhamnosus ATCC 53102 and Bifidobacterium lactis Bb12 μπορούν να μειώσουν τον λιπώδη ιστό και το σωματικό βάρος.
Πιθανοί μηχανισμοί που σχετίζουν τα βακτήρια με την πρόληψη της παχυσαρκίας είναι η παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου και γενικότερα οι διεργασίες που πραγματοποιούνται για την απόδοση της ενέργειας μετά την πρόσληψη τροφής. Συμπερασματικά, η αξία των προβιοτικών στην γενικότερη υγεία είναι αδιαμφισβήτητη. Ωστόσο χρειάζονται καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες για να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τη συμβολή των προβιοτικών στην απώλεια των περιττών κιλών.
Σε συνεργασία με το diettv.gr
