Συνέντευξη: Σωτήρης Σκουλούδης
Εικονολήπτης: Νίκος Χριστοφάκης
Μοντάζ: Απόστολος Μαρούσης
Μια Ελληνίδα «πήρε πάνω της» την πολιτισμική διάσωση της τελευταίας φυλής ιθαγενών της Ευρώπης, και ήδη η επιστημονική της έρευνα και οι προσωπικές της θυσίες, φέρνουν σημαντικό αποτέλεσμα για τη διασφάλιση της συνέχισης μιας μακραίωνης παράδοσης, που ανάγεται στην… προ των βίκινγκ εποχή!
Η Έλενα Καββαθά, μια νεαρή επιστήμονας, βρίσκεται μεταξύ Βρυξελλών, Αθήνας και, κυρίως, του βορειότερου άκρου της Ευρώπης, της νορβηγικής Αρκτικής, όπου διαβιούν οι Σάμι – οι νομάδες με τα έλκηθρα και τους ταράνδους– που είναι πλέον ο μοναδικός αυτόχθων λαός που ζει σε ευρωπαϊκά εδάφη.
Η ίδια, έπειτα από τη διδακτορική της διατριβή και ως ανεξάρτητη ερευνήτρια στο Κέντρο Πολιτικής Επιστήμης CReSPo των Βρυξελλων , πρότεινε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τη συγκεκριμένη μελέτη, που αφορά στις ιδιαίτερες ανάγκες και στα μακραίωνα έθιμα των Σάμι, σε αντιδιαστολή με τις πολιτικές που ακολουθούνται και σχετίζονται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, αλλά και τις πολιτικές που χαράζει η Ε.Ε. για την ανάπτυξη.
Οι Ευρωπαίοι ενθουσιάστηκαν διαβάζοντας την πρόταση της με τον εύστοχο τίτλο «Ισορροπώντας στον πάγο», εδώ και δύο χρόνια χρηματοδοτούν την έρευνα, και η Έλενα το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου βρίσκεται φιλοξενούμενη των Σάμι, στο Τρομσό της Νορβηγίας ακολουθώντας τον τρόπο ζωής τους και συλλέγοντας στοιχεία και πληροφορίες –μέσω και προσωπικών συνεντεύξεων- ώστε να γνωρίζουν οι Βρυξέλλες –αλλά και η νορβηγική κυβέρνηση, καθώς η χώρα δεν είναι μέλος της Ε.Ε. – τι πρέπει να κάνουν για να προστατέψουν την ευρωπαϊκή πολιτιστική μας παράδοση…
.jpg)
Η Έλενα Καββαθά έχει… γυρίσει επίσης την εξωτική για όλους εμάς Αρκτική, και εκτός από το Τρομσό μεταβαίνει για την έρευνα της στο Μπόντο, στα νησιά Λοφότεν και στο Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ όπου και διαμένει είτε ανάμεσα στους Σάμι είτε μαζί με άλλους ερευνητές που διεξάγουν έρευνες που αφορούν σε ζητήματα αρκτικού ενδιαφέροντος…
Φέτος η δραστήρια ερευνήτρια παρουσίασε τα πρώτα της πορίσματα στο μεγαλύτερο Διεθνές Συνέδριο για Αρκτικά ζητήματα που διεξάγεται σε αρκτικό έδαφος, το «Arctic Frontiers 2020», ενώ για το μέλλον ετοιμάζει αντίστοιχες ενέργειες στη Σουηδία και στη Γροιλανδία, όπου διαβιούν αυτόχθονες πληθυσμοί Ινουίτ (οι γνωστοί μας εσκιμώοι) αλλά και στην Ισλανδία, τη Σουηδία, και τη Σιβηρία, όπου επίσης υπάρχει μεγάλη παρουσία Σάμι αλλά και μικρότερων φύλων αυτοχθόνων όπως οι Αλαουίτ και οι Κβεν.
Οι Σάμι είναι μια φυλή που αριθμεί σήμερα περίπου 100.000 μέλη στη σκανδιναβική χερσόνησο και που μέχρι τη δεκαετία του 1980, οπότε και η νορβηγική κυβέρνηση ζήτησε επίσημα «συγνώμη», είχε υποστεί επί σειρά δεκαετιών μια «πολιτισμική γενοκτονία», με τις κυβερνήσεις να τους υποχρεώνουν, μεταξύ άλλων, να αλλάζουν τα ονόματά τους και να εγκαταλείπουν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους για να αφομοιωθούν, ώστε να επιβιώσουν.
Αυτός είναι και ο λόγος που η εν λόγω έρευνα αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς ο κίνδυνος σήμερα δεν είναι η «επιβολή», αλλά η αδυναμία ικανότητας ομαλής ενσωμάτωσης σε μια μοντέρνα κοινωνία.
Όπως τους περιγράφει η νεαρή ερευνήτρια στη συνέντευξη που παραχώρησε στο zougla.gr, πρόκειται για ανθρώπους με ιδιαίτερα ήθη και έθιμα, που ζουν νομαδικά (μετακινούνται συνέχεια, ακολουθώντας τα κοπάδια των ταράνδων), ενώ αρκετοί από αυτούς, είναι ανιμιστές (ως θρησκεία ακολουθούν τις προαιώνιες λατρευτικές τους παραδόσεις).
Επίσης, έχουν την οικογένεια ως θεσμό πολύ ψηλά στην κουλτούρα τους, αλλά… είναι ταυτόχρονα ανεκτικοί προς την πολυγαμία, και τη σεξουαλική «ανταλλαγή» συζύγων!
.jpg)
Δείτε τη συνέντευξη της Έλενας Καββαθά στο zougla.gr:
Η Έλενα Καββαθά, έπειτα από το μεταπτυχιακό της με θέμα «Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση και Βιώσιμη Ανάπτυξη» του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου, ξεκίνησε το διδακτορικό της και εκτός από την εν λόγω έρευνα, διδάσκει και στο πανεπιστήμιο του Saint Louis των Βρυξελλών μαθήματα που αφορούν στις ευρωπαϊκές πολιτικές για την ανάπτυξη και το περιβάλλον, ενώ σύντομα θα κυκλοφορήσει από τον εκδοτικό οίκο Routledge το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «EU Environmental Governance : Current and Future Challenges» (Η περιβαλλοντική διακυβέρνηση της Ε.Ε.: Σύγχρονες και μελλοντικές προκλήσεις»).
Δείτε τις φωτογραφίες:
