Ο ιδυοφυής αυτός συγγραφέας στο «Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο» επιμένει πως ότι συμβαίνει στην κοινωνία είναι αποτέλεσμα της ερωτικής ζωής των ανθρώπων, με την ανάλογη παραμόρφωση βέβαια, αφού ο αντικατοπτρισμός είναι μια εικόνα παραλλαγμένη από το φως και όχι μια φωτογραφία απλή… Αυτό διατρέχει το έργο του, αφού η ανάμνηση του ήρωα πάντα διαστρέφει τις μνήμες του και δεν γίνεται και διαφορετικά αν σκεφτείτε το πως οι λαοί διαστρέφουν το παρελθόν τους είτε ως ηρωική ανάμνηση, είτε ως τραυματικά γεγονότα.
Τίποτε δεν αλλάζει περισσότερο από το παρελθόν μέσα στο παρόν, λέει ο μέγας ιστορικός Σ. Ασδραχάς και είναι λογικό, αφού οι μνήμες όσο πιο πολύ απέχουν από τον παρόντα χρόνο, τόσο πιο πολύ θα διαστρεβλώνονται για να δώσουν μια ικανοποιητική απάντηση στον άνθρωπο που υποφέρει από τις ανύπαρκτες απαντήσεις για το αναίτιο της ζωής και του τέλους.
Ένα ηρωικό και ένδοξο παρελθόν δίνει πόντους στο ύψος των ταπεινωμένων από την πραγματικότητα ανθρώπων. Η νίκη έχει πολλούς πατέρες και η ήττα είναι πάντα ορφανή τα έθνη φτιάχνουν την ιστορία τους σχεδόν πάντα ως μια αντιπαλότητα με τους κακούς που τους έκλεψαν την πληρότητα, αφήνοντας ένα έλλειμμα που δε μπορεί να δικαιώσει τον ηττημένο. Σάμπως το ίδιο δεν συμβαίνει και στον έρωτα, όπου το τραύμα της εγκατάλειψης από τον άλλο δε μπορεί να επουλωθεί εύκολα…
Ο νικημένος εραστής θα βρει τρόπους να δικαιώσει το δικό του πρόσωπο, γι’ αυτό και οι άπιστοι σύντροφοι θα φορτωθούν όλα τα κακά της μοίρας τους, δικαιώνοντας μόνο τον ηττημένο ως ιδανικό σύντροφο που ένας κακός ή μια κακιά τους εγκατέλειψε άσπλαχνα και αδίκως βεβαιως.
Οι ανθρώπινες υπάρξεις ως αδηφάγες μηχανές επιθυμιών και απολαύσεων έχουν πάντα ένα έλλειμμα: δεν είναι ποτέ πλήρεις και φθονούν ό,τι κυρίως τους μοιάζει μεγάλο και λαμπερό.
Στον διάλογο με τον Σάντσο, τον ταπεινό υπηρέτη του, ο Δον Κιχώτης του λέει πως θα ακολουθήσουν το μόνο δρόμο που θα τους οδηγήσει στην δόξα, αυτόν που είχαν πάρει οι διάσημοι και ηρωικοί ιππότες πρόγονοί τους. Οι ανεμόμυλοι, οι Δουλτσινέες, είναι τα μόνα λάφυρα που δέχονται να πάρουν, δεν διαπραγματεύονται ποτέ κάτι λιγότερο ˙ η δόξα θα τους περιμένει στο τέλος να τους ανταμείψει.
Ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος, καθηγητής θεολογίας με διεθνή αναγνώριση, λέει σε κείμενό του πως ο Εγγλέζος συνάδελφος του ομολόγησε πως οι Έλληνες και οι Βρετανοί μοιάζουν γιατί οι Έλλληνες έχασαν την πρωτεύουσα τους κάποτε και οι Βρετανοί την αυτοκρατορία τους. Ένα έλλειμμα δηλαδή στο συλλογικό φάντασμα που ονομάζεται κράτος, έθνος, πατρίδα και όλα τα συναφή, οδηγεί τελικά σε μια κρίση ταυτότητας, αφού στην Οθωμανία δούλοι και ηττημένοι στη μικρασιατική καταστροφή, στην Κύπρο αλλά και στο Αιγαίο με τις απειλές του γείτονα σουλτάνου.
Ο Harari σε μια πρόσφατη συνέντευξή του κάνει σύγκριση του παιχνιδιού Pokemon όπου τα παιδιά κυνηγούν ιντερνετικά αυτά τα ψεύτικα ανθρωπάκια και στους φανατικούς πιστούς Εβραίους, που στο Τείχος των Δακρύων βλέπουν αγγέλους ενώ ο ίδιος πέτρες και παλιά χαλάσματα.
Η ερωτική σχέση άραγε δεν είναι μια ψευδαίσθηση όπου οι εραστές βλέπουν τον ιδανικό άλλο, ενώ εσύ ο παρατηρητής, έναν κοινό άνθρωπο που αναρωτιέσαι κιόλας τι του βρίσκει ο ερωτευμένος Σαίξπηρ…;
Κάνω αυτό τον πρόλογο για να επισημάνω πως παρόμοιες ψευδαισθησιακές καταστάσεις θολώνουν την κρίση και στην πολιτική πραγματικότητα. Οι κουρασμένοι από τα μνημόνια πολίτες νιώθουν ηττημένοι και εξαπατημένοι από την ιδανική ερωμένη αριστερά διακυβέρνηση που εφάρμοζε δεξιά μέτρα με αριστερά λόγια, ακολουθώντας τις επιταγές των ίδιων των πολιτών να μείνουμε Ευρώπη ανεξάρτητα από την σκληρή μνημονιακή πολιτική.
Ο γάμος είναι ο πλέον καταστροφικός θεσμός σύμφωνα με όλες τις στατιστικές: ένας στους δυο διαλύεται και ίσως να είναι και η χαρά των δικηγόρων με την πελατεία που τους τροφοδοτεί, πλην όμως είναι ο πλέον περιπόθητος θεσμός γιατί οι άνθρωποι λατρεύουν την ασφάλεια και σιχαίνονται την ελευθερία.
Ένας γάμος με την Ευρώπη μπορεί να μην είναι ο πιο ευτυχής, είναι όμως ο πλέον ασφαλής, ειδικά σήμερα που παντού σε όλο τον κόσμο η ανασφάλεια έχει επικρατήσει σχεδόν παντού, κάνοντας τους πολίτες του κόσμου εθελοντές δούλους που επιλέγουν τις αλυσίδες μόνοι τους, αλλά και τα αφεντικά που θα τους μοιάζουν. Η δυστυχία του ανθρώπου, έλεγε ο Τσέχοφ, βρίσκεται στην προσπάθεια αντιγραφής των προτύπων στην κοινωνία που εξαναγκάζει τους πολλούς αθώους να μοιάσουν με τους λίγους δήθεν ευτυχείς.
«Ησυχία, τάξις και ασφάλεια» είναι ένα σύνθημα διαχρονικό από την εποχή της Βαϊμάρης -Kuche, kirche, kinder, όπερ κουζίνα, εκκλησία και παιδιά, ένα σύνθημα που στην Ελλάδα του Μεταξά και της χούντας γίνεται «Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια» και σήμερα γίνεται κίνημα της κατσαρόλας, όπου οι καλοί οικογενειάρχες καλούν τους ηγέτες να φιμώσουν τους διαφορετικούς, πολιτικά και σεξουαλικά.
Ο καλός Έλληνας έχει μόνο μια ιδιότητα: είναι μόνο πατριώτης, δεν έχει φύλο, δεν έχει φίλο, δεν έχει ερωμένη, δεν έχει απιστήσει ποτέ ούτε στο θεό, ούτε στην σύζυγό και σταυροκοπιέται έξω από τις εκκλησίες γιατί μέσα είναι πολλοί και δε θα τον προσέξουν.
Ουρλιάζει σχεδόν για τον κίνδυνο απώλειας της εθνικής ταυτότητας, υπονοώντας αιματικούς δεσμούς ακόμα και με τον Πλάτωνα ενώ όλοι πλέον γνωρίζουν πως εδώ είναι Βαλκάνια με μακεδονικές σαλάτες σαν πρωτο πιάτο. Γλώσσαν του έδωσαν ελληνική και την έκανε greeklish και παρά ταύτα, νιώθει περήφανος για τα ελληνικά του που όπως λέει και ο Μπαμπινιώτης, στα σχολεία της αμάθειας ακόμα και οι πανεπιστημιακοί μιλούν γλώσσα της Γ’ δημοτικού.
Οι Έλληνες δεν έχουν σύνορα, αφού σύνορα είναι αυτός ο παλιός πολιτισμός που άλλοι αναγνώρισαν και τίμησαν ˙ ούτε καν το Βυζάντιο δεν θέλουν να ακούν, λέει η Αρβελέρ, γιατί τους θυμίζει το τραύμα της χαμένης πρωτεύουσας και των μαρμαρωμένων βασιλιάδων, που τους την έκλεψαν οι τουρκόσποροι. Κοιτώντας το παρελθόν είναι όλα καθαρά, ένδοξα, ηρωικά, όπως και στους παλιούς έρωτες που η ανάμνηση τους εξιδανικεύει για να τους υπενθυμίζει όμως πόσο γρήγορα περνά αυτό το μυστήριο που μετατρέπεται σε βασανιστήριο και φυλακή των αισθήσεων, που υποκριτικά το ονομάζουν αγάπη για τα παιδιά και την οικογένεια, η οποία μετά λατρεύεται ως υποταγή στα σκαλιά των εκκλησιών και μάχη στα σκαλιά της Ευελπίδων λίγο αργότερα.
Όντως ο έρωτας είναι αντικατοπτρισμός του τι συμβαινει στην κοινωνία και το ανάποδο. Με τον έρωτα φεύγουμε από το δεσποτικό «Εγώ» για να μοιραστούμε με τους άλλους πάθη, μίση, αγάπες, πόθους, αλλά και την στέρηση της ελευθερίας μας ˙ όμως όπως έχουν αποδείξει τα κοινωνικά φαινόμενα στην πρόσφατη ιστορία, οι πολλοί δυστυχώς δεν ψάχνουν την ελευθερία αλλά έναν δεσπότη, έναν αφέντη και μια φυλακή όπου ο δήμιος θα είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και για τον εαυτό του και για τους άλλους.
Το «θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία» είναι ωραίο ως σύνθημα αν ξεχάσεις το παρασύνθημα, που είναι «φυλακίστε τις αισθήσεις, τα μυαλά και τις παραισθήσεις μας και βάλτε μας να τραγουδάμε Ελλάς, Ελλάς, γιατί μας τυρανάς.»
Ίσως, λέω ίσως, θα πρέπει να ευγνωμονούμε τον σουλτάνο γείτονα που ως τέρας μας κάνει να νιώθουμε πιο ταπεινοί ξυπνώντας το ένστικτο επιβίωσης και να ξαναβρούμε τα λογικά μας, γιατί τα τέρατα των άλλων είναι ορατά και μεγάλα, ενώ τα δικά μας στους καθρέφτες της συλλογικής φαντασίωσης ειναι Σταχτοπούτες και πρίγκηπες… Θολώνουν με τον αντικατοπτρισμό μιας όασης σε μια έρημο φανταστική που δεν θα ανακαλύψουμε ποτέ επειδή ξεχάσαμε τα σωστά ιστορικά γυαλιά μυωπίας, θόλωσαν από την υγρασία και την άμμο που μας πνίγει: μια πραγματική έρημος ιδεών και βρυκολάκων του παρελθόντος.
Ναι, πήραμε την ζωή μας λάθος ˙ προσέξτε παρακαλώ την άνω τελεία, όπως θα’ λεγε και ένας κανονικός Έλληνας της Μικρασίας και μέγας ποιητής αυτού του κόσμου του μικρού, του μέγα…
